سردار بوکان

زندگینامه سردار بوکان

زندگینامه سردار بوکان

سید محمد امین قریشی  

یکی از وقایع بسیار تلخ منطقه بوکان شهادت«سردار محمد حسین خان» بدست نیروهای اشغالگر دولت عثمانی در شهرستان مراغه بود؛ جریان از این قراربوده که سردار محمد حسین خان بعد از مرگ پدرش« سیف الدین خان سردار»به لقب سرداری و حکومت ساوجبلاغ مکری و سردشت نایل می گردد. سردار محمد حسین خان در سال 1297 هجری متولد شد.به هنگام جنگ بین المللی اول که در سال 1914م روی داد، با اشغال مناطق کُردستان در محاربه قشون روس و دولت عثمانی در اثر دسایس دشمنان و بدخواهان محلی که چشم دیدن محبوبیت، نفوذ و قدرت سرداران را در منطقه نداشتند، سردار محمد حسین خان را به اتهام همکاری با قشون روس در آن اوضاع آشفته و منطقه جنگ زده و اشغالی نزد عساکر عثمانی که میهمانان ناخوانده و اشغالگر بودند، متهم و به دستور ارکان حزب فرمانده عساکر دولت عثمانی سردار محمد حسین خان بوکان به اتفاق سیف الدین خان سقز حاکم شهرستان سقز و همچنین محمد خان بانه و شیخ بابا سعید برزنجی از شیوخ منطقه، شاعر و خوشنویس و فاضل دستگیر و دست و کتف بسته سوار بر شتر لخت و بدون جهاز کرده و به طرف مراغه که مقر فرماندهی قشون عثمانیها بود، می بردند. در بین راه شیخ بابا سعید برزنجی را در قریه کهریزه ایوبی که در سه فرسخی جنوب غربی بوکان واقع شده است به قتل می رسانند و جسد او را به روستای غوث آباد می برند و آرامگاه ایشان در قریه غوث آباد می باشد. محمد خان بانه را نیز در شهر بانه اعدام می کنند. سردار محمد حسین خان و سیف الدین خان سقز را به مراغه برده آنها را زندانی می نمایند.آخرالامر سردار محمد حسین خان که عمری را صادقانه در خدمات دولتی و رفاه مردم طی کرده بودند به اتهام ناروا که ناشی از بدخواهی و خصومت مغرضین محلی بود و عمال اشغالگر را بدبین کرده بودند، بدون مجوز و ضوابط و قوانین بین المللی به اتفاق سیف الدین خان سقز در روز 23 ماه صفر سال 1333در میدان عمومی مراغه به فرمان ارکان حزب به جوخه اعدام سپرده شدند و هر چند معتمدین و تجار شهر مراغه جهت خنثی کردن اعدام تلاش کردند متأسفانه ثمری نداشت. ناگفته نماند در طول مدت دستگیری و زندانی شدن سردار و همراهانش دستهای مرموز و پس پرده خائنان در خفا در کار بود و پس از قتل این بزرگان اندکی نگذشته بود که تلگرافی از دولت عثمانی واصل شده بود که از اعدام سردار و سایرین صرفنظر نمایند ولی مخالفین و بدخواهان به محض اطلاع از وصول این تلگراف بوسیله ایادی خود تلگراف را متوقف و تا خبر اعدام این عده منتشر نشد از ارائه آن دست بر نداشتند. پس از کشتن و اعدام سردار محمد حسین خان و سیف الدین خان جنازه های این دو سردار شهید را بوسیله نوکرانشان و جمعی از معتمدین شهر مراغه با تشریفات لازم و نهایت احترام و به همت حاجی باپیرآقای کوکه به بوکان انتقال داده شد. شایان ذکر است همین که جنازه مرحوم سردار شهید نمایان شد اهالی بوکان و روستاهای حومه با صدای گریه و زاری و شیون و فریاد که به آسمان می رسید سردار محمد حسین خان را در آرامگاه ابدی خود در گورستان عمومی به خاک سپرده و برسنگ مزارش این شعر منقوش است:

سردار شهید آمد تاریخ ورا جستم

گفتا خودم اول سردار شهیدان است

اقدامات سردار محمد حسین خان

- تأسیس مدرسه علوم دینی بزرگ و دانشگاه گونه ای بود در بوکان و انتقال عالم شهیر و استاد بزرگوار مرحوم ملا محمد حسن وجدی قزلجی از دارالعلم بزرگ اسلامی ترجان به شهر بوکان و تأمین هزینه آن مدرسه و مستمری طلاب علوم دینی آنجا

- تکمیل کارهای ساختمانی مسجد جامع و قلعه سردار که بانی و مؤسس آنها مرحوم سیف الدین خان سردار نامدار بوکان بوده است.

برگرفته از کتاب تاریخ فرهنگ و ادب مکریان،جلد اول، تألیف شادروان ابراهیم افخمی (با اندکی تلخیص)  

این مطلب از سایت پیام بوکان می باشد 

bookan.blogfa.com